Indianie Embera

DSCN1162Słowo Embera tłumczone jest na kilka sposobów: ludzie kukurydzy, dobry przyjaciel, lub po prostu ludzie.

Indianie Embera zamieszkują strefę klimatu tropikalnego wilgotnego w pasie wybrzeża Pacyfiku i regionów przyległych w Kolumbii, Panamie i Ekwadorze. Niektóre badania mówią że wcześniej zamieszkiwali również tereny Brazylii. Szacuje się ich liczebność na ok. 70 tyś osób, w tym znaczna większość zamieszkuje tereny Kolumbii
(prawie 50 tyś). Wyróżnia się grupy żyjące nad rzekami – Dobida, na wybrzeżu Pacyfiku – Pusabida, w górach – DSCN1163Chami, w andyjskiech lasach – Oibida i terenach niezadrzewionych – Eyabida. Mimo znacznego
rozproszenia geograficznego zachowują bardzo podobny model osadniczy (tradycje, architektura, język, środowisko życia). Ich język należy do rodziny Choco, która ma związki z rodzinami języków Arawaków, Karibów i Chibchów jednak nie należy do żadnej z nich. Embera nie posiadają języka pisanego.

Wierzenia

W ich kulturze rolę szamana pełni osoba nazywana Jaibana, który jest także zwierzchnim przywódcą, autorytetem i przede wszystkim
lekarzem. Jaibana komunikuje się z duchami za pomocą napojów z ziół (pilde, borachero). Mieszka w specjalnie wyznaczonym miejscu, gdzie odbywają się rytuały i sesje lecznicze. Oprócz tego każda wioska DSCN1175ma swojego szefa – Noko.

Embera wierzą w istnienie duszy – jai. Przejawia się ona w trzech postaciach Dojura – duch wody, Wandra – duch roślin i zwierząt, Antumia – duch głębokiej selvy, dżungli i zamieszkujących ją dzikich zwierząt. Wierzą również że dzikie zwierzęta lasu narodziły się z duszy zmarłych ludzi.

W kosmologii Embera Uniwersum podzielone jest na 3 światy: Najwyższy którego ojcem jest Dachizeze, Najniższy którego ojcem jest Tutruica, zrodzony z Dachizeze i nasz świat któremu dał początek
Caragabi. Caragabi dostał glinę od Tutruici i ulepił ludzi.

Rośliny wykorzystywane przez Embera na co dzień jak kukurydza i chontaduro (Wilhelmka wytworna, rodzaj palmy) zostały DSCN1173przyniesione z Świata Najwyższego. To dzięki przenikaniu wiedzy i rzeczy między Światami,
społeczeństwo i przyroda mogą istnieć.

Caragabi przewalił pewnego razu olbrzymie drzewo zwane Jenene, z jego korzeni wytrysnęło źródło które dało początek morzom i oceanom a z jego gałęzi powstały rzeki. Wąż Jepa który pływa w rzekach pozwala podróżować pomiędzy światami wyższym i niższym. Miejscem przenikania się światów są również obszary źródłowe rzek.

Osada
Domy budują na palach tzw. palafitas jak większość Indian żyjących
nad rzekami chroniąc się od wylewów rzeki. Stożkowy dach
domostwa budują z liści palmowych guagara, palmy królewskiej lub palmy chunga. Podłogę przykrywają DSCN1174korą drzewa palmy jira. Maty na których śpią również wykonują z kory. Chata do której wchodzi się po schodkach zrobionych z jednego pnia nie ma ścian i jest dzięki temu bardzo przewiewna. Jedna część chaty przeznaczona jest pod palenisko (fogon). Nigdy nie buduje się 2 palenisk w jednej chacie gdyż mogłoby to sprowadzić chorobę. Co ciekawe w swych paleniskach używają pewnego gatunku drzewa które samo nigdy nie gaśnie żarząc się aż do samoistnego wypalenia. Zostawiając więc na noc lekko żarzący się kawał pnia takiego drzewa nad ranem nie trzeba rozpalać ogniska od nowa.

 

Charakterystycznym elementem ich kultury są malunki na ciele.
Kolory otrzymuje się z roślin el jagua (Kipara) i el achiote (Kanyi).
Malunki mają przepiękne regularne wzory geometryczne. Używają źródło: http://www.lolabeachpanama.comich na co dzień a nie tylko na specjalne okazje. Malunkami zdobią ręce, nogi i twarze. Są też malunki na specjalne okazje jak np. na wojnę. Po wykonaniu tatuażu utrzymuje się on na skórze około tygodnia czasu.
Podstawowym zajęciem mieszkańców wioski jest rolnictwo. Uprawiane są: platany, kukurydza, trzcina
cukrowa, ryż, rośliny bulwiaste jak: name, juka. Embera są świetnymi rybakami, polują na zwierzęta i hodują niektóre zwierzęta w przydomowej zagrodzie. Indianie Embera i DSCN1406Wounan żyjący w bliskim sąsiedztwie stolicy zaczęli utrzymywać się również z turystyki. Można zamieszkać na kilka nocy w jednej z ich chat, posłuchać tradycyjnej muzyki lub zakupić rękodzieło.
Do przemieszczenia się używają przede wszystkim łodzi canoe zwanej piragua, którą sporządzają ręcznie z drzewa
espave (Anacardium excelsum), cedru lub żółtej sosny (Pinus Oocarpa). Czasami używają również do
transportu osłów i koni. Mimo bliskiego sąsiedztwa DSCN1180cywilizacji nie posiadają samochodów czy telewizji. Ubierają się tradycyjnie nie wstydząc się swej nagości. Cała wioska sobie pomaga. Nikt tutaj nie jest samotny. Spacerując pomiędzy ich chatami widzimy wiele uśmiechniętych twarzy.

 

 


with no comments yet.