Nazca
Kultura Nazca rozwijała się od I do VIIw. Nadmorskie doliny które zamieszkiwali charakteryzowały się niewielką ilością wody a promienie słońca prażą bezlitośnie. Podobnie jak ich potomkowie Inkowie czcili słońce, księżyc i gwiazdy. Cechą wyróżniającą Nazca jest polichromowana ceramika z figurami ludzi, zwierząt, roślin, postaci kalekich. Technikę wyroby tekstyliów odziedziczyli po kulturze Paracas. Obydwie te kultury posiadały one identyczne tradycje, techniki upraw. Obydwie były kulturami wojennymi. Odkrywcą kultury Nazca był niemiecki naukowiec Federico Max Uhle, który badał ją po raz pierwszy w latach 1900-1901 (wykopaliska Ocucaje).
Nazca nie posiadała stolicy lub centralnego rządu ale lokalnych przywódców każdej z grup. Jest możliwe że zawierali oni sojusze mając wspólną religie i kulturę. Wojny pomiędzy nimi również były stałą częścią życia, gdyż należeli do miłośników sztuki wojennej. Gospodarka Indian bazowała na rolnictwie. Chociaż zamieszkiwali tereny pustynne i nieużytki zdołali zbudować sieć awkeduktów, która był wielkim wyczynem inżynierii. Uprawiali kukurydzę, fasolę, dynię, kabaczek, jukę, guayabę, lucumę, bawełnę.
Nazca tak jak inne prekolumbijskie kultury razem z Inkami nie posiadali piśmiennictwa (tak jak np. współczesna im kultura Majów i Mezoameryki). Ikonografia, symbole używane na ceramikach służyły im za system komunikacji.
Akwedukty – Najpierw kopano szereg szybów co 20 -50 m aż do odnalezienia lustra wody. Następnie pod ziemią była skierowywana poprzez kanały podziemne do miejsc depozytu wody zwanych lokalnie cochas. Z tych miejsc (cochas) dopiero nawadniano pola. Podziemne szyby były regularnie czyszczone i konserwowane.
Religia – Składali ofiary z ludzi podczas obrzędów religijny lub wojennych Mumifikowali głowy zmarłych zdobiąc je tkaninami, symbolami i składając jako ofiara bogom.
Nazca wierzyli w silne bóstwa natury króre mogły kontrolowały poszczególne aspekty zycia. Wyobrażali je sobie jako mityczne istoty pół ludzikie pół zwierzęce z elementami ptaków, ryb (wieloryb zabójca, straszny ptak, plamisty kot.
Ceramika – Uważana jest za najwyższe osiągnięcie starożytnego Peru dzięki swej wysokiej jakości wykonania i różnorodości. Używano ok 12 kolorów, 190 różnych motywów. Nie pozostawiana żadnego miejsca nie pomalowanego lub nieudekorowanego. Malowali motywy życia codziennego oraz mitycznego.
Linie Nazca – Przez 1000 lat nikt nie wiedział o ich istnieniu. Dopiero pilocie w latach 20-tych zaczęli opowiadać o dziwnych liniach.
Najbardziej zadziwiające tej cywilizacji są rysunki (geoglify) znajdujące się na Pampie de Nazca znane jako Linie Nazca. Reprezentują gigantyczne figury zwierząt, istot ludzkich, rysunki geometryczne zrobione na ogromną skalę z wielką precyzją.
Znajdują się pomiędzy 419 i 465 km Panamericany, składają się z 10 tyś liń, które pokrywają 350 km kwadratowych. Do głównych rysunków zaliczają się: Małpa (90m), Jaszczurka (180m), Pelikan i Kondor (135m), Koliber, Człowiek-sowa
Zostały odkryte w 1926r przez TorbioMejia Xespe, młodego archeologa współpracującego z Juli C. Tello. Głównym wyjaśnieniem ich powstania jest teoria kalendarza astronomicznego. Inna tłumaczy że były one drogami obrzędów religijnych, podczas których maszerowano nimi w pochodach.
Widać je wyraźnie z wysokości, są prawie niewidoczne z podłoża. Pojawia się pytanie czy lud Nazca umiał latać? W 1975 poszukiwacz przygód Jil Wodman i baloniarz Julian Nort spróbowali udowodnić że było to możliwe. Zbudowali balon z materiałów łatwo dostępnych dla Indian Nazca. Kosz wykonali z trzciny, powłokę balonu z bawełny. Wypełnili go powietrzem ogranym nad ogniskiem, unieśli się w powietrze lecieli nad pustynią przez wspaniałe 2 minuty.
Trofea Preparowanie głów ma swe korzenie jeszcze w kulturze Chavin i Paracas. Wyciągano mózg przez spodnią część czaszki, zszywano buzię kolcami. Pozostawiano niewielki otwór z przodu aby przeciągnąć przez niego sznur za który głowa będzie noszona na pasie lub szyi. Rozpowszechniona jest teoria wg której uważa się że były to trofea wojenne, w której wojownik po zabiciu wroga miał prawo odciąć jego głowę jako trofeum i nosić zawsze przy sobie (chroniło to np. przez złym wpływem ducha zmarłego). Jednak odnalezione spreparowane głowy kobiet i dzieci (które nie łączy się z trofeami wojennymi) pozwalają przypuszczać że były używane do praktyk religijnych związanych z kultem żyzności.
