Indianie Kogui
Indianie Kogui to jedna z ostatnich prekolumbijskich społeczności żyjących zgodnie ze swymi tradycjami od 500 lat. Uważa się ich za potomków cywilizacji Tairona. Traktują przyrodę, jako żywy organizm, który jest wrażliwy na zmiany, może chorować i o który należy dbać. Ostrzegają świat swymi naukami że uszkadzając jedną część możemy zniszczyć cały organizm.
Zamieszkują departamenty północnej Kolumbii: Magdalena, Guajira i Cesar w obrębie gór Sierra Nevada de Santa Marta. Żyją rozproszeni wysoko w górach w licznych wioskach połączonych wielkim systemem traktów i kamiennych dróg. Przed hiszpańską konkwistą przypuszcza się że ich populacja w regionie całej Sierry mogła liczyć około 300 tyś osób. W tamtej epoce jedną z głównych osad zajmującą ok 13ha, zamieszkałą przez 2 tysiące ludzi w 180 domostwach było Ciudad Perdida (Zaginione Miasto). Inną tego typu osadą było Pueblito położone na wybrzeżu w Parku Narodowym Tairona. Liczyło ok 3 tysiące mieszkańców z 250 domami.
Góry Sierra Nevada w północnej Kolumbii charakteryzują się ogromnym zróżnicowaniem klimatycznym na swym obszarze. U wybrzeży morza Karaibskiego występuje wilgotny, gorący klimat tropikalny. 40 km od brzegu znajdują się ośnieżone szczyty z wiecznym śniegiem i klimatem arktycznym. W pewnych regionach występują obszary pustynne, w innych lasy mgliste a wjeszcze innych deszczowe lasy tropikalne. Dlatego mówi się o tym regionie jak o miniaturze całej planety gdzie doskonale widać zachodzące zmiany klimatu.
Szczyty Sierra Nevady Indianie Kogui uważają za serce świata.
Konkwistadorzy
Statki z konkwistadorami przybyły na te tereny w 1514r. Dowódca eskadry przeczytał na plaży dekret w którym wszystkie ziemie podporządkowuje królestwu i kościołowi. W 1600r gubernator Santa Marta sprowokował powstanie przeciwko Indianom. Hiszpanie nie rozumieli tradycji Kogui, w której mężczyźni gromadzą się sami w świątyniach Nuehue, śpią, rozmawiają i spędzają wiele czasu na medytacji. Gubernator oskarżył ich o homoseksualizm i uważał za moralny obowiązek ich zniszczenie. Nie wielu ocalało. Ci którym się to udało uciekli wysoko w niedostępne góry. W tych górach ich potomkowie żyją do dziś.
Kogui
Mówią o sobie że są Starszymi Braćmi, wszystkich pozostałych ludzi nazywają Młodszymi Braćmi. Różnica polega na dostępie do wiedzy i świadomości czym naprawdę jest Przyroda. Góry Sierry w pojęciu Kogui wyobrażają ciało człowieka. Ośnieżone szczyty to jego głowa, jeziora paramo to serce, rzeki i wodospady to żyły, gleba to mięśnie, trawy symbolizują włosy. Według tego podejścia cała Ziemia jest święta. Zgodnie z tym światopoglądem uważają że ich zadaniem jest opiekowanie się światem, jego ochrona i czuwanie nad nim tak aby nie zniszczyły go choroby, aby ziemia wydawała plony aby ludzie żyli w zdrowiu.
Dawniej gdy cywilizacja Tairona była prężnie rozwinięta Indianie żyli w obrębie całej Sierry tworząc liczne szlaki handlowe pomiędzy wioskami. Żyli na zasadzie wymiany i współpracy. Nad brzegiem morza mieszkali rybacy. Swoje połowy i sól transportowali do wyżej położonych wiosek gdzie znów uprawiano kukurydzę i fasolę.
Z zachodniego świata zaadoptowali niektóre narzędzia z żelaza które wykorzystują w rolnictwie. Chodzą jednak boso, gdyż buty nie pozwalają na kontakt z Ziemią.
Odmawiają noszenia współczesnych ubrań, negują potrzebę umiejętności pisania, odrzucają wszystko co przeszkadzałoby ich życiu zakorzenionym w duchowej tradycji.
Potomkowie Tairona są rolnikami. Mąż, żona i dzieci razem troszczą się o plony z farm rozrzuconych po górach. Wierzą ze każda uprawa, owoc, warzywo jak fasola, kukurydza mają swych strażników których trzeba prosić o zbiory.
Inicjacja mężczyzny
Gdy młody chłopak dorośnie dostaje do swych rąk popporo – symbol męskości. Popporo to rodzaj podłużnego naczynia wypełnionego wapnem. Wygląda jak członek ale symbolizuje łono. Wapno uzyskują Kogui z zebranych na wybrzeżu muszli, które poddawane są procesowi wypalania i kruszenia. Specjalnym patykiem mężczyzna nabiera szczyptę wapna do ust. Razem z liśćmi koki przeżuwa całość. Wapno aktywuje aktywuje składniki chemiczne liści. Indianie uważają że naturalna koka cywilizuje człowieka. Tym samym patykiem którym nabierane było wapno Indianin pociera górną część popporo. W ten sposób tworzy się pierścień utwardzonego wapienia. To co męskie i żeńskie się harmonizuje. Jedzenie z popporo przypomina mężczyźnie kim jest i utrzymuje w kontakcie z Wielką Matką.
Młody mężczyzna wchodzi do Nuehue, gdzie przez 4 dni będzie siedzieć zwrócony do ściany słuchając nauk. Nie wolno mu spać ani jeść jedyni słucha nauk starszych.
Domostwo
Przeciętna rodzina Kogui posiada kilka domostw zwanych finką położonych w różnych piętrach klimatycznych gór. Uprawiają tam warzywa i owoce. Raz w tygodniu w czasie ceremonii przybywają do wioski gdzie zatrzymują się w swych bohio – chatach o okrągłej podstawie, krytych liśćmi palmowymi. Częstokroć zbudowane są one na kamiennym cokole, ściany są z gliny i małych kamieni bez okien, wybielane wapnem. Bohio zgrupowane są wokół stojącego po środku domu obrzędowego. Jednego dla mężczyzn, drugiego dla kobiet.
Nuehue – to świątynia i dom obrzędowy tylko dla mężczyzn. Znajduje się w każdej osadzie. Zbudowana jest na planie koła, kryta dachem z liści palmowych. Zarówno dach świątyni jak i zwykłych chat mieszkalnych zwieńczony jest dwoma patykami. Drzewce te reprezentują dwa szczyty górskie: Gonavindua (Simon Boivar) i Aloglue (Cristobal Colon). Szczyty te w wierzeniach Kogui uosabiają bramy, przez które wędrują nasze dusze po śmierci. Są to też strażnicy porządku wszystkich rzeczy. Nuehue symbolizuje kosmos. Podłoga to 9-ty świat. Każdy okrąg wewnątrz konstrukcji to kolejny świat.
Kosmologia
Na początku było tylko morze. Morze nie było ludźmi, nie było niczym. Było duchem, pamięcią i możliwością. Było Aluną. Zostaliśmy poczęci w wodach Aluny, tak samo drzewa i góry. Wielka Matka zakręciła wrzecionem zanim nastał świt. Uprzędła 9 światów i 9 córek. Każdy świat miał swój kolor. I urodziła synów – panów stworzenia. Jeden z nich nazywał się Serankua, stwórca Ziemi. Wielka Matka stworzyła życie, rośliny, zwierzęta i człowieka aby się tym życiem opiekował.
Wielka Matka stworzyła świat w wodzie i w wodzie tworzy przyszłość. Nie jest ona odległym bóstwem ale umysłem wewnątrz przyrody.
Kosmos budują dwie piramidy położone na wspólnej podstawie. Wewnątrz nich znajduje się 9 światów. Każdy z własną ziemią i mieszkańcami. Nasz świat znajduje się na 5 poziomie. Światy powyżej są bliskie światłu, światy poniżej ciemności.
El Mamo
El Mamo – znaczy słońce. Pełnią funkcję szamana i duchowego przewodnika. Uważani są za osoby oświecone, które troszczą się o społeczeństwo. Odgrywają bardzo istotną rolę w życiu społeczności Kogui. El mamo jest łącznikiem pomiędzy tym co boskie a tym co ziemskie. Jego wiedza i poznanie pozwalają mu utrzymać delikatną równowagę pomiędzy siłami działającymi w przyrodzie. Mamos uważają, że świat może ulec zagładzie jeżeli Bracia Mniejsi nie zmienią swego destrukcyjnego wpływu na planetę.
Edukacja i wychowanie Mama przebiega zupełnie inaczej od reszty dzieci. Przyszły szaman jest wyznaczany w drodze wróżb. Jako małe dziecko lub niemowlę zostaje odseparowane od od reszty społeczności na 9 lat. Przez ten czas przebywa w zupełnej ciemności w Nuehue lub jaskini. Przyszły Mama uczy się medytować o Wielkiej Matce, o duchach przysyłanych przez nią, o strażnikach. Uczy się składać ofiarę strażnikom z przędzy, liści i kamienia. Mały chłopak codziennie dostaję nauki od starszych. Rodzina może go odwiedzić ale jedynie w nocy. Tak samo jeżeli jest to niemowlę. Matka przychodzi je karmić tylko w nocy, nigdy za dnia.
Po 9 latach spędzonych w ciemnościach dziecko wychodzi na światło. Jest oszołomione i poruszone bogactwem życia, cudownością świata. Pierwszy raz widzi to co nauczyciele opowiadali mu do tej pory. To oczarowanie zostaje z nim już na całe życie. Od tej pory młody Mama będzie mieć zadanie pracować w świecie widzialnym oczami umysłu Aluna.
Wśród mamas najwyżsi rangą to: Takina, Makotama i Seishua. Natomiast wśród zwykłych Kogui (vassals) praw, reguł i tradycji dotyczących codziennego życia pomagają przestrzegać cabos. Cabos są także nazywani strażnikami, są oni wybierani przez Mamas w poprzez wróżby.
Ciudad Perdida
Cywilizacja która zbudowała takie miasta musiała być bardzo zaawansowana. Indianie Tairona doskonale adoptowali zabudowę do środowiska. Mimo że miasto zostało opuszczone ponad 400 lat temu nie zostało zniszczone przez deszcze, erozję i korzenie. Kamienne miasto, ścieżki które pokrywały cały obszar przetrwały do dzisiaj, prowadzą one wodę deszczową w specjalnych rynnach aby nie zniszczyć samego traktu.
Gonawindua Tairona – to organizacja powstała aby reprezentować społeczność Kogui, bronić ich praw i nieść przesłanie od Starszych Braci.
Przestroga Starszych Braci Kogui
„Wielka Matka uczyła nas co dobre i co złe. Dała nam wszystko czego potrzebujemy by żyć. Ale obecnie wyrywają Matce serce, kopią w ziemi, wyrywają jej wątrobę i wnętrzności. Wieka Matka jest cięta na kawałki i ograbiana ze wszystkiego. Wycinają jej oczy i uszy. Wielka Matka smuci się. Gdy nastanie jej kres nastąpi kres świata. Jeżeli nie przestaniecie kopać i kopać. Odebrano jej już tak wiele”.
Źródła:
1) http://www.todacolombia.com/etnias/gruposindigenas/kogui.html
2) Alan Ereira „From the Heart of the World – the Elder Brothers’ Warning”. Tairona Heritage Trust
with no comments yet.