Tiahuanaco (Tiwanaku)

Boliwia Tiahauanaco 19Dawniej wody jeziora Titicaca rozlewały się aż Tiahuanaco. Było to miasto ozdobione płaskorzeźbami i rysunkami budowlami o charakterze religijnym.. O zaawansowaniu tej kultury świadczą ceramiczne kielichy ceremonialne (queros), trójwymiarowe portrety ludzkich twarzy wykonane na dzbanach, tkaniny i budowle architekt.

Początek tej cywilizacji to 900-800r p.n.e a koniec 900-1000r n.e. Uważa się że to jedna z najdłużej istniejących kultur w Am płd. (ok 25 wieków 1500 p.n.e-1000r n.e.). Wykonywali narzędzia, broń z brązu. szacuje się zę ok Xw n.e. liczyło ok 50 tyś mieszkańców.  Metalurgowie pokrywali Boliwia Tiahauanaco 18pomniki ozdobami z metalu, które świeciły w blasku słońca. Z wielką prezyzją wycinane były bloki skalne w odległych kamieniołomach i transportowane do miasta gdzie ustawiano je zgodnie z obliczeniami astronomicznymi. Tutaj koncetrowała się widza, kultura, sztuka, technologia upraw sys. camellon. i na terasach. Tihuanaco miała wpływ na kulturę Peru,  Ekwadoru aż po Nizinę Amazonki, Płn Chile (W san Pedro de Atacama) i płn Argentynę – widać ten wpływ w ceramice, tkaninach. Była najważniejszą w Boliwi cywilizacją prekolumbijsą

Boliwia Tiahauanaco 07Kultura Tiahuanaco jest nazwana przez historyków boliwijskich jako matka kultury boliwijskeij (Mamam Yachaymuruy). Było najważniejszym centrum religijnym, ognisko które rozpościerało wpływy na całe Andy Centralne, symbol władzy religijnej i politycznej.

Kiedy przybyli na te tereny  konkwistadorzy zostali zaskoczeni widząc opuszczone ruiny miasta z wielkimi budowlami i dziwnymi rzeźbami. Wezwali tubylca aby powiedział jak się nazywa to starożytne miasto? Ten odpowiadał „Thia wañaku” i tak Hiszpanie nadali nazwę Tiwanaku miastu. Jednak tubylec w jęz. Keczua odpowiedział konkwistadorom że to suchy (thia) brzeg (wanaku), jałowa ziemia.

Boliwia Tiahauanaco 11Bóg pastorałów (deidad de los báculos) był najważniejszym z bogów tiahuanacotas. Bóg niebios, mógł być również zaadaptowany jako Tunupa przez późniejsze królestwa Aimarów lub nawet jako Wiracocha przez późniejszych Inków. Bóstwo pastorałów pojawia się rówież w późniejszej kulturze wari.

Wg legendy aimara Inka Dose Capaca oczekując  przybycia swojego emisariusza wyszedł mu na spotkanie. Gdy zobaczył go biegnącego rzekł „Tial wanaku” co tłumaczy się siadajże guanaco).

Miasto rozciąga się na obszarze 600 ha, dzileiło się na 2 części: klasy wyższej i niskiej. 7 ważnych budowl. architekt. : Kalasasaya, Templete Semisubterráneo, Pirámide de Akapana, Puerta del Sol y Puma Punku.

Boliwia Tiahauanaco 12Wśród nich  szczególnym dziełem są Puerta del Sol, los monolitos de Ponce, el fraile y Benett.

 
Puerta del Sol. Monilit wykonany w andezycie. Był częścią świątyni  Kalasasaya lub Akapana. 3m wysokości, 4m szerokości, 10 ton. W zdobieniu wyróznia się figura nazwana jako Pan pastorałów. Wokół znajduje się 48 figur istot skrzydlatych i klęczących mężczyzn. Uważa się że była częścią kalendarza słonecznego.

 

 

Boliwia Tiahauanaco 14Monolito Fraile o también denominado „Dios del agua”. Nazwana zakonnikiem od pastorału. 3m wys., wydatny brzuch, twarz prostokatna, kwadratowe oczy, z pasem rzeźbionym w kraby (dlatego Bóg wód), także ze łzami.
Monolito Ponce – wykonana z jednego bloku andezytu. Nazwę zawdzięcza boliwijskiemu archeologowi Carlosowi Ponce, który ją odkopał i odkrył w latach 70-tych (choć znana był już konkwistadorom w XVIw, o czym świadczy wygraderowany znak krzyża). Ma kształt antropomorficzny. 3m wys., postać bosa, z oczami kwadratowymi, z których spływają łzy, w kapeluszu